Η γνωστή μυθολογική μορφή και ιστορία του Κένταυρου Χείρωνα, με τους πλούσιους συμβολισμούς της, αποτέλεσε ανεξάντλητη πήγη έμπνευσης για πολλούς αναζητητές, εδώ και αμέτρητα χρόνια.
Ο Χείρωνας είναι Κένταυρος – μισός, δηλαδή, άνθρωπος και μισός άλογο. Ωστόσο, δεν είναι ένας συνηθισμένος Κένταυρος..
Πρώτον, γιατί είναι ημίθεος ( γιός της νύμφης Φιλύρας και του θεού Κρόνου ) και ως εκ τούτου αθάνατος. Δεύτερον, γιατί – σε αντίθεση, με τους υπόλοιπους του είδους του – ξεχωρίζει για την αρετή και τη σοφία του. Οι Κένταυροι συχνά αναφέρονται στη Μυθολογία ως όντα ζωώδη, βίαια και ά-λογα, ενώ στο Χείρωνα υπερισχύει μια άλλη φύση, περισσότερο Ανθρώπινη ή και θεϊκή..
Η θεϊκή φύση του Χείρωνα οφείλεται μεν στον πατέρα του, Κρόνο – καλλιεργείται και αναπτύσσεται δε, μέσα από το θετό του πατέρα – τον Απόλλωνα. Εγκαταλελειμμένος και από τους δύο του γονείς, αμέσως μετά τη γέννησή του – «τυχερός» μέσα στην «ατυχία» του -, ο Χείρωνας υιοθετείται από το θεό Απόλλωνα και μεγαλώνει δίπλα του..
Βάσιμα θα μπορούσε να υποθέσει κάποιος, ότι ο ορφανός Χείρωνας – με μεγάλα τραύματα, από ένα καθόλου εύκολο πεπρωμένο – επιζητά απεγνωσμένα την αυτοθεραπεία του. Θέλει να επουλώσει τα τραύματά του, θέλει βασικά να σταματήσει να πονά κι αφιερώνει, τελικά, όλοκληρη τη ζωή του στο σκοπό αυτό.
Έτσι ξεκινά και καταλήγει ο μεγαλύτερος μυθολογικός θεραπευτής της ελληνικής αρχαιότητας και κατ’ επέκταση όλοκληρου του Δυτικού κόσμου. Μυεί στη θεραπευτική τον Ασκληπιό και αναλαμβάνει την εκγύμναση όλων σχεδόν των μυθολογικών ηρώων – «κουράρει» τον Ηρακλή, τον Περσέα, τον Αχιλλέα, τους Αργοναύτες και ο κατάλογος είναι βασικά ατελείωτος. Όλοι οι μυθολογικοί ήρωες βρίσκουν στη μορφή του Χείρωνα έναν αγαθό μάγο, έναν εκπαιδευτή κι έναν μεγάλο μύστη. Κυρίως, όμως, βρίσκουν το δάσκαλό τους κι έναν απαραίτητο θεραπευτή της συνείδησης. Ο Χείρωνας τους είναι απαραίτητος, προτού κινήσουν για τα μεγάλα και τα ωραία και προτού εκτελέσουν τους άθλους τους..
Ο ίδιος φαίνεται να βιώνει έντονα, από παιδί, έναν πολύ επίπονο διχασμό, ένα σχίσμα. Είναι το προϊόν βιασμού της μητέρας του από τον πατέρα του (μεταμορφωμένο σε άλογο) και αναλαμβάνει, μοιραία, να συμφιλιώσει – μέσα του – το θύμα με το θύτη. Ταυτόχρονα, η εξωτερική του εμφάνιση συμβολίζει – επίσης, πολύ χαρακτηριστικά – έναν ακόμη διχασμό· εκείνο του ανθρώπου και του ζώου. Η ανθρώπινη και η ζωώδης φύση βρίσκουν – κι αυτές – την ένωσή τους στη μορφή του Κενταύρου.
Πώς την «παλεύει»;;
Η υιοθεσία του Χείρωνα από τον Απόλλωνα αποτελεί ένα κομβικό σημείο στην μυθολογική αυτή ιστορία. Ο Απολλώνας δίνει στο μικρό τερατόμορφο ορφανό ημίθεο μια πολύ φωτεινή ανατροφή. Του δίνει, ως βάλσαμο, τις τέχνες του φωτός: την Τοξοβολία, τη Θεραπευτική, την Αστρολογία, τις Τέχνες… Ο Χείρωνας μεγαλώνει δίπλα στο Θεό και στις Μούσες του και γι’ αυτό καταφέρνει να μετουσιώσει τον ίδιο του τον πόνο και το δύσκολο πεπρωμένο του, σε κάτι χρήσιμο!
Ο Χείρωνας συμβολίζει μια αρχετυπική δύναμη και ως εκ τούτου, μια δύναμη μέσα μας, μέσα σε κάθε άνθρωπο. Ειδικά, μέσα σε κάθε άνθρωπο που βιώνει τον πόνο και υποφέρει.
Είναι η δύναμη της αυτοθεραπείας του – η δύναμη που μας ωθεί να αναζητήσουμε λύσεις ζωής και που μας επιτρέπει να μετουσιώνουμε τον πόνο του παρελθόντος σε κάτι χρήσιμο για το μέλλον, για εμάς και για τους υπόλοιπους ανθρώπους.
Τότε ο πόνος είχε νόημα, γιατί μας οδήγησε κάπου. Ο χρόνος, εκτός από γιατρός, μας είναι και απαραίτητος.
Ο Χείρωνας μας οδηγεί – συμβολικά – από τον Κρόνο, στον Ουρανό.
Ο Χείρωνας – ως δύναμη μέσα μας – γεφυρώνει πολύ χαρακτηριστικά και συμβολικά ένα χάσμα της συνείδησης μας. Η δύναμη της αυτοθεραπείας, την οποία ενσαρκώνει είναι το απαραίτητο όχημα για να περάσει μια οποιαδήποτε ανθρώπινη συνείδηση από τη σφαίρα του χρόνου ( Κρόνος ), στη σφαίρα του άχρονου και υπερβατικού ( Ουρανός ). Και χρειάζεται – φαίνεται, τελικά – όλος ο πόνος, όλος ο δρόμος και όλος ο χρόνος..
Στη μυθολογική ιστορία του Χείρωνα υπάρχει και μία ακόμη λεπτομέρεια, που συχνά λησμονείται..
Ο Χείρωνας – αν και θεραπευτής – όσο ζει, πονά. Μάλιστα, το τραύμα του «αναβιώνει», όταν – κατά λάθος – τραυματίζεται από κάποιο βέλος του Ηρακλή (βουτηγμένο στο δηλητήριο της Λερναίας Ύδρας). Γι’ αυτό, ζητά από τους θεούς να σταματήσει να είναι αθάνατος. Ο μόνος τρόπος για να απαλλαγεί οριστικά από τον πόνο, είναι η άρση της αθανασίας του και το τέλος της γήινης ύπαρξης του. Κι αυτό κάποια στιγμή, πράγματι, του επιτρέπεται από το Δία.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη μυθολογική πλοκή παρουσιάζει η συγχρονικότητα της οριστικής λύτρωσης του Χείρωνα. Εκείνη έρχεται ταυτόχρονα με την απελευθέρωση του Προμηθέα (από τον Ηρακλή). Όταν ο αλυσσοδεμένος – λόγω της πλεονεξίας του – Προμηθέας βαδίζει πια ελεύθερος, τότε και μόνο τότε, συνενούν πια οι θεοί στη λύτρωση του Χείρωνα.
Και του επιτρέπουν να αποσυρθεί οριστικά στους Ουρανούς..
Ο Χείρωνας έχει πλέον εκπληρώσει το σκοπό του.
Κι ο Προμηθέας εκπροσωπεί μυθολογικά τον άνθρωπο και την ανθρωπότητα ολόκληρη…
Ανδρέας Παλαιολόγος
