Το να θέλω να έχω δίκιο σημαίνει: εγώ θέλω ο κόσμος να δημιουργηθεί σύμφωνα με την δική μου εικόνα. Αυτό είναι το δίκιο. Και ο άλλος θέλει το ίδιο. Ο κόσμος να δημιουργηθεί σύμφωνα με την δική του εικόνα. Τρελή αυτή η παράσταση, και παρ ‘όλα αυτά κυβερνάει αυτόν τον κόσμο.

Ποιές είναι οι συνέπειες αυτής της παράστασης; Τι συμβαίνει όταν κάποιος παίρνει το δίκιο του και αυτό μπαίνει σε ισχύ. Κι ο άλλος έχει  χάσει το δίκιο του; Τι έχει “κερδίσει” αυτός που έχει κερδίσει;  Έχει κερδίσει κάτι ή έχει χάσει κάτι; Έχει ξεφορτωθεί τον άλλον ενάντια στον οποίο έχει κερδίσει την μάχη αυτήν για το δίκιο, ή του έχει φορτωθεί ακόμα περισσότερο ο άλλος, αλλά τώρα ως εχθρός του. Επειδή έχει κερδίσει στο δίκιο του, έχει κερδίσει έναν εχθρό. Αυτός κάνει μετά τα πάντα να ξανακερδίσει το δίκιο του ενάντια σ’ αυτόν. Κι ο άλλος ενίσταται-επαναστατεί και περιμένει να πάρει το δίκιο του πίσω. Κι αν πετύχει τότε ποιο είναι το αποτέλεσμα; Έχει κερδίσει έναν εχθρό και το ίδιο παιχνίδι αρχίζει πάλι απ’ την αρχή. Κάτι τόσο απλό, κάτι τόσο αστείο, αν το δούμε με ακρίβεια. Και παρ’ όλα αυτά ο κόσμος κυβερνάται με αυτούς τους κανόνες του παιχνιδιού. Αυτοί οι κανόνες ορίζουν τον ρου αυτού του κόσμου. Σχεδόν όλες οι συγκρούσεις, όλοι οι πόλεμοι, προέρχονται από την ανάγκη να έχει κάποιος δίκιο. Θέλουν ένα άδικο να το αποκαταστήσουν.

Στην Ευρώπη μπορούσαμε να το δούμε αυτό. Η αιτία του τελευταίου μεγάλου πολέμου ήτανε ,να ξαναποκτηθεί το δίκαιο- να πάρουν το δίκιο τους πίσω, το οποίο είχε χαθεί μ’ έναν άλλο πόλεμο κι έπρεπε να ανακτηθεί μ’ έναν επόμενο. Και οι σημερινοί πόλεμοι, σχεδόν όλοι, μ’ αυτό το πρότυπο γίνονται. Ο ένας έχει δίκιο, κι από τον άλλον πρέπει να πάρουμε ο δίκιο του. Κι έτσι δημιουργείται ο νέος επόμενος εχθρός.

Είναι ξεκάθαρο αυτό; Τι επιδρά πίσω απ’ όλα αυτά; Θέλει κάποιος σε μια μεγάλη σύγκρουση να περάσει το δικό του προσωπικό δίκιο; Ή θέλει να βοηθήσει έναν άλλον στο δικό του δίκιο; Ποιόν τότε; Πάντα έναν νεκρό. Παρ’ όλα αυτά ο νεκρός κείτεται δίπλα στον εχθρό του σε ειρήνη, χωρίς απαιτήσεις. Γιατί το δίκιο δεν ισχύει πέρα απ’ αυτή τη ζωή. Μπορείτε να μ’ ακολουθήσετε σ’ αυτά που λέω; Αλλά αυτοί που θέλουν να περάσουν το δικό τους δίκιο, πόσων χρονών είναι στο συναίσθημά τους; Είναι όλο τους παιδιά. Όλες οι μεγάλες ηρωικές πράξεις γίνονται από παιδιά. Μόνο τα παιδιά γίνονται ήρωες. Οι ενήλικοι κι αυτοί κάνουν κάτι, αλλά στρατηγικά. Αυτό είναι κάτι άλλο.

Μπορούμε να ξεφύγουμε απ’ αυτό το παιχνίδι του να θέλουμε να ’χουμε δίκιο; Δεν μπορούμε, γιατί παραείναι μεγάλη η επίδραση της καλής συνείδησης, ώστε να μας επιτρέψει να βγούμε απ’ αυτόν τον φαύλο κύκλο. Είναι κάτι ακόμα που παίζει έναν ρόλο. Αυτή η συνείδηση, σύμφωνα με την οποία θέλουμε να αποκτήσουμε το δίκιο μας για μας και για άλλους, έχει από πίσω της έναν δίκαιο θεό. Ο δίκαιος θεός τι θέλει αυτός; Είναι μια γενική παράσταση, σε κάθε επίσης θρησκεία, ότι αυτός ο θεός, θέλει το δικό μας δίκιο κι ότι δεν σέβεται τα δίκιο των άλλων, ή ακόμα θέλει κι να το καταστρέψει.

Ήμουν κάποτε στρατιώτης και είχα αυτήν την ταυτότητα (με τα στοιχεία μου). Σ’ αυτήν λοιπόν έγραφε, ο θεός μαζί μας. Αυτό ήταν έτσι στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, αλλά και στον δεύτερο, επίσης. Τι σημαίνει αυτό ακριβώς; Ο θεός μαζί μας κι ενάντια στους άλλους. Τι εικόνα κι αυτή! Μα είναι τρελό αν το δούμε καλύτερα. Και παρ’ όλα αυτά έχει αυτή η εικόνα τη δύναμη, ν’ αφήσει εκατομμύρια νεκρούς σ’ ένα πεδίο μάχης. Όλα απ’ αυτήν την παράσταση!