Μετά από διάρκεια δέκα ετών, ο αγώνας δεν έχει πλέον ούτε υψηλότερο στόχο, ούτε αληθινό νόημα. Ο αγώνας γίνεται κάποτε καθημερινότητα και η ανάλογη νοοτροπία επίσης.

Παρομοίως συμβαίνει και με εμάς. Είτε το θέλουμε, είτε όχι, η ζωή μας οδηγεί στον αγώνα, μας κάνει αγωνιστές – τον καθένα με το δικό του διαφορετικό τρόπο. Όποιος δεν έχει το θάρρος να πολεμήσει ευθέως, πολεμά καλυμμένα. Όποιος μόνος αισθάνεται πολύ αδύναμος, αναζητά συμμάχους. Όποιος θεωρεί τον εαυτό του πολύ άπειρο, παραχωρεί την ηγεσία σε άλλους. Ένα ισχύει ωστόσο για όλους: η νοοτροπία του αγωνιζόμενου.

Σκεφτόμαστε στις κατηγορίες του καλού και κακού, φίλου και εχθρού, νίκης και ήττας. Ο κόσμος μας φαντάζει χωρισμένος σε δύο διαφορετικά στρατόπεδα – εμείς ανήκουμε στο ένα, οι εχθροί μας στο άλλο. Μέσα σε έναν τέτοιο διχασμό του κόσμου μας, δεν εκπλήττει η διαδεδομένη πεποίθηση, ότι μόνο μια απόλυτη νίκη επί του υποτιθέμενου εχθρού, θα έφερνε την πολυπόθητη ειρήνη.

Ωστόσο, μια τέτοια πεποίθηση αποτελεί αυταπάτη. Ήδη γνωρίζουμε από τον Όμηρο, στην Οδύσσεια, πως ο στρατηγός των Ελλήνων – ο Αγαμέμνων – δολοφονείται αισχρά, κατά την επιστροφή του, μετά τη μεγάλη νίκη. Και για τον Οδυσσέα τα πράγματα δεν είναι πολύ καλύτερα. Τον περιμένει μια δεκαετής περιπλάνηση πριν φτάσει στο σπίτι του, για να αντικρίσει μια ορδή από θρασείς μνηστήρες να τρώνε το βιός του. Και άλλους γενναίους αγωνιστές της Τροίας δεν τους «πηγαίνει» καλύτερα. Μόνο πολύ λίγοι επιτυγχάνουν μια εύκολη και ευτυχή επιστροφή.

Κι εμάς, ο αγώνας μας οδηγεί κάποτε πολύ μακριά από την πατρίδα. Κι εμείς βλέπουμε στον αγώνα μόνο ένα νόημα: τη νίκη. Αν κάποιος μας έλεγε – προς το μέσον της ζωής – ότι η ήττα είναι το ίδιο πολύτιμη με τη νίκη, θα τον περιγελούσαμε ή ενδεχομένως και να τον αντιμετωπίζαμε αφ’ υψηλού, με κάποιου είδους λύπηση. Μια ήττα – σε αυτό είμαστε όλοι σίγουροι – δε μπορεί να «εξυμνηθεί» – είναι αναγκαστική και χρειάζεται να κρυφτεί όσο γίνεται καλύτερα.

Ισχύει κάτι τέτοιο ή μήπως είμαστε υποκείμενοι μιας απάτης των αισθήσεών μας;